Ege’nin Zamanı Unutan Köyü: Sazak’ta Tarih, Doğa ve Sessizlik Bir Arada

Karaburun merkeze yaklaşık 20 kilometre mesafede, Parlak Köyü sınırları içinde yer alan Sazak Köyü, karşı kıyıda Sakız Adası manzarası, Ege rüzgârının serinliği ve taş mimarisiyle ziyaretçilerini büyülüyor. Yarım asırdan uzun süredir terk edilmiş olan bu köy, bugün hâlâ hem doğal güzellikleri hem de çok kültürlü tarihi ile dikkat çekiyor.

Bir Zamanlar Canlı Bir Yerleşim

Tarih boyunca 120 haneye ev sahipliği yapan Sazak’ta evlerin çoğu Rumlara, geri kalanı ise Türklere aitti. Kilise ve cami kalıntıları, farklı inançların yüzyıllar boyunca barış içinde yaşadığının kanıtı niteliğinde. Yan yana bulunan Müslüman ve gayrimüslim mezarlıkları, köyün çok kültürlü geçmişini en çarpıcı şekilde ortaya koyuyor. Osmanlı döneminden kalan ve artık kurumuş olan çeşme, geçmişteki yaşamın sosyal izlerini taşırken; bölgenin ünlü Razaki üzümü, şarap ve pekmezi, Sazak’ın gastronomi mirasının önemli parçaları olarak biliniyor.

Mübadeleyle Değişen Hayatlar

1923’te Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan nüfus mübadelesi, Sazak’ın kaderini değiştirdi. Rumlar köyü terk ederken, evlerini ve yıllarca kurdukları düzeni geride bıraktılar. Zamanla evler yağmalandı; kapılar, pencereler söküldü. Define avcıları ve doğal afetler, köyün dokusunu daha da zedeledi. Depremler sonrası yıkılan yapılar, Sazak’ı bugün yalnızca yaz aylarında torunları tarafından ziyaret edilen sessiz bir anı mekânına dönüştürdü.

Koruma Altındaki Kültürel Miras

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sazak’ı ‘Kentsel Sit Alanı’ olarak ilan ederek hem mimari hem de doğal değerlerini koruma altına aldı. Böylece köyde restorasyon çalışmaları için yasal zemin oluşturuldu. Rüzgâr tribünleri için açılan yeni yol, ulaşımı kolaylaştırdı. Ancak köye adım atanlar hâlâ yıkılmış kilise apsisi, taş sokaklar ve define avcılarının açtığı çukurlarla karşılaşıyor. Kayrak taşlarla inşa edilmiş evler, taş ocakları ve küçük nişler, köyün unutulmuş hikâyesini fısıldayan sessiz tanıklar gibi duruyor.

Yürüyerek Ulaşılan Huzur

Sazak’a araçla yalnızca belirli bir noktaya kadar gidilebiliyor. Sonrasında yaklaşık 15 dakikalık bir yürüyüş, ziyaretçileri köyün mistik atmosferine taşıyor. Doğanın kucağında, geçmişe dokunan bu yolculuk, özellikle fotoğraf tutkunları ve doğa gezginleri için eşsiz bir deneyim sunuyor. Yıkık taş evler, dar sokaklar ve sessiz yamaçlar, Ege’nin dingin ruhunu hissetmek isteyenler için ideal bir kaçış noktası oluşturuyor.